جامعهشناسي كاربردي سال بيست و هشتم شماره پياپي )68( شماره چهارم زمستان 6936 تاريخ دريافت: 6931/6/22 صص 662-31 تاريخ پذيرش: 6931/6/22 رابطۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي با مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان مطالعۀ موردي: دانشگاه شهيد باهنر کرمان اصغر سلطاني استاديار بخش علومتربيتي دانشگاه شهيد باهنر كرمان ايران حسين معينآبادي استاديار بخش علومسياسي دانشگاه شهيد باهنر كرمان ايران چکيده هدف اصلي پژوهش حاضر بررسي رابطۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي با مؤلفههاي آموزش سياسي در دانشجويان است. بر اساس اين رابطۀۀ مؤلفههاي مختلف مهارتهاي زندگي اجتماعي شامل خودآگاهي ارتباطهاي انساني روابط ميانفردي تصۀميمگيۀري مشۀاركت و همرۀاري تفرر انتقادي و شهروندي جهاني با مؤلفههاي چهارگانۀ آموزش سياسي يعني دانش سياسي نگرش سياسي مهارت سياسۀي و رفتۀار سياسۀي سنجيده شده است. جامعۀ آماري پژوهش كلي ۀ دانشجويان دورههاي كارشناسي و تحصيالت ترميلۀي دانشۀگاه شۀهيد بۀاهنر كرمۀان در سۀال تحصيلي 39-31 و نمونۀ مد نظر 931 نفر بودند. محققساختۀ سنجش مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان )پايايي ابزار پژوهش نيز شامل پرسشنامۀ مهارتهاي زنۀدگي اجتمۀاعي )پايۀايي 2/39( و پرسشۀنامۀ 2/86( بود. نتايج نشان دادند همۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي دانشۀجويان رابطۀ مثبت معنادار و در حد متوسطي با هر يک از مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان دارند. همچنين مهارتهاي تفرر انتقادي شۀهروندي جهاني و خودآگاهي مهمترين متغيرهاي پيشبين مؤلفههاي آموزش سياسي به شمار ميروند و جنسيت نيز براي آموزش سياسي دانشۀجويان پيشبين معناداري نيست. کليدي: واژهه يا آموزش سياسي دانشجو دانشگاه مهارتهاي زندگي اجتماعي Email: a.soltani.edu@uk.ac.ir نويسنده مسؤول: 23692239113 Copyright 2017, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they can t change it in any way or use it commercially.
جامعهشناسي كاربردي سال بيست و هشتم شماره پياپي )68( شماره چهارم زمستان 6936 36 مقدمه و بيان مسأله مهارتهاي زندگي اجتماعي به گروه بزرگۀي از مهۀارتهۀاي اجتماعي رواني ارتباطي و ميانفردي اطالق ميشوند كۀه بۀه افراد كمک ميكنند تصميمهاي خود را آگاهانه اتخاذ بۀهطۀور مؤثر ارتباط برقرار كنند و مهۀارتهۀاي مقابلۀهاي و مۀديريت شخصي خود را گسترش دهند )قاسمآبادي و خۀاني 6939(. ايۀن مهارتها مجموعهاي از تواناييهايي هستند كه به فۀرد امرۀان ميدهد نسبت به ساير انسانها جامعه فرهنگ و محيط خود مثبت و سازگارانه عمل كند )سهرابي و همراران 6932(. سۀازمان بهداشت جهاني مهارتهاي زندگي اجتماعي را شامل توانايي تصۀميمگيۀري حۀل مسۀفله تفرۀر خۀالق تفرۀر انتقۀادي خودآگاهي همدلي روابط ميانفردي و مقابله با هيجۀانهۀاي توصۀيف مۀيكنۀد )سۀازمان بهداشۀت جهۀاني 6982(. در زنۀدگي اجتماعي دانشجويان نيز اين مهۀارتهۀا در قالۀش شخصۀي و اجتماعي تقسيمبندي ميشود و دانشجويان بۀا يۀادگيري آنهۀا خواهند توانست دربارۀ خود انسانهاي ديگۀر و كۀل اجتمۀا بهطور مؤثرتر و شايستهتري عمل كنند )اميري برمرۀوهي 6988(. ازجمله زمينههاي زندگي اجتماعي دانشجويان كه از ميۀزان و كيفيت مهارتهاي زندگي اجتماعي تفثير مستقيم مۀيپۀذيرد حوزههاي مربوط به مشاركت سياسۀي دانشۀجويان اسۀت كۀه خۀود بۀه درجۀه و ميۀزان مطلوبيۀت آمۀوزشهۀاي سياسۀي دانشجويان بستگي دارد. در مفهۀومپۀردازي آمۀوزش سياسۀي آمۀوزش سياسۀي از تدريس علوم سياسي و مسائل مربوط به دولۀت مجۀزا اسۀت مفهومي گستردهتر از علم سياست است و بر مشاركت و عمل 6 تفكيد دارد از اينرو بهطور ذاتي فرايندي غيرآكادميک اسۀت.)Lee, 1997( آموزش سياسي كه زيرمجموعۀ تربيت اجتمۀاعي است اهميت زيادي دارد و گفتني است از ميۀان كاركردهۀا و نقشهايي كه بر عهدۀ نظام آموزشي يک كشور است آموزش سياسي و مدني يري از كاركردهاي مهم آن است زيرا تۀداوم حيات جامعه تۀا حۀد زيۀادي بۀه ايۀن كۀاركرد بسۀتگي دارد. :non-academic 6 منظور اين است كه آموزش سياسي در محيطهايي غير از محيطهاي رسمي آموزشي نيز ميتواند اتفاق بيفتد. آموزش سياسي با ايجاد دلبستگي و وابسۀتگي دانشۀجويان بۀه ارزشها افرار و نگرشها و رفتارهاي سياسي مد نظر امرۀان تداوم حفظ و استمرار حاكميۀت سياسۀي را فۀراهم مۀيآورد بنابراين گفتني اسۀت بۀا آمۀوزش سياسۀي عۀالوه بۀر انتقۀال گرايشها و الگوهاي فرۀري در چۀارچوس سۀنتهۀاي رايۀج سياسي كشور انتقال سياسي و عضوگيري براي نظۀام سياسۀي و حرومت نيز انجام ميشود )مزروقي 6981(. با اين حال هدف آغازين آموزش سياسي رسيدن به نوعي 2 سواد سياسي است. كريۀک و ليسۀتر ( 1974 Lister, )Crick &»سواد سياسي را دانش مهارتها و نگرشهايي مۀيداننۀد كۀه افراد براي با سوادشدن سياسۀي و توانۀايي بۀه كۀارگيري ايۀن سواد )خواه مرد و خواه زن( الزم دارند«(. سواد in: Lee, 1997( سياسي پتانسيلي براي مشاركت سياسي آگاهانه در نظۀر گرفتۀه ميشود. اگرچه سۀواد سياسۀي بۀهشۀرل مسۀتقيم انۀدازهگيۀري نميشود فرض بر اين است كه اگر افراد از نظر سياسي با سواد باشۀۀند تفۀۀاوتهۀۀاي حزبۀۀي را در مۀۀيكننۀۀد و مفۀۀاهيم و واقعيتهاي اساسي سياسي را ميشناسۀند. از سۀواد سياسۀي بۀا اسامي ديگري همچون تجربههۀاي سياسۀي آگۀاهي سياسۀي و قابليت شهروندي نيز ياد ميشود.)Cassel & Lo, 1997( در جوامعي كه مشاركت و رقابت سياسۀي در آنهۀا رو بۀه گسۀترش اسۀت و عامۀۀ مۀردم حضۀور فزاينۀدهاي در عرصۀۀ فعاليتهاي سياسي پيدا ميكنند نيۀاز بۀه آمۀوزش مۀدني نيۀز بهشرل زيادي افزايش پيدا ميكند. منظۀور از آمۀوزش مۀدني انتقال آگاهيها و ديدگاهها به عامۀ مردم است بهگونۀهاي كۀه آنان را هرچه بيشتر براي احراز شفن شۀهروندي در جامعۀهاي مردمساالر آماده كند. آموزش مدني و سياسي ممرن اسۀت بۀا آگاهيدادن الزم از انفعال سياسي افراد جلوگيري كند.)69 :6982 )بشۀيريه هسۀۀتۀ اصۀۀلي آمۀۀوزش مۀۀدني را اطالعۀۀات و آگاهيهايي تشريل ميدهند كۀه در دانۀش سياسۀي گۀرد هۀم ميآيند. آموزش دانش سياسي در سطحي گستردهتر از مراكۀز علمي و دانشگاهي در سرنوشت نظامهۀاي سياسۀي تفثيرگۀذار است. به نظر ميرسد براي گسترش مشاركت و رقابت سياسي 2 political literacy
33 رابطۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي با مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان مطالعۀ موردي: دانشگاه شهيد باهنر كرمان در ايران آموزش دانش سياسي بۀه يرۀي از نيازهۀاي عمۀومي دانشجويان و حتي دانشآمۀوزان تبۀديل شۀده اسۀت.)6982 :6982 )بشۀيريه 6 از نظۀر راينۀدرمن )2008( آمۀوزش و افۀزايش تواناييهاي شۀناختي و دانۀش افۀراد تۀفثير مثبتۀي در تمۀامي بروندادهاي سياسي شامل دموكراسي حاكميت قانون و آزادي سياسي دارد. نتايج پژوهشهاي مختلف در ايۀن زمينۀه نشۀان ميدهند آموزش و توانايي شناختي قابليۀتهۀا نگۀرشهۀا و رفتار را در راستاي مشاركت سياسۀي در طۀول زنۀدگي تغييۀر ميدهنۀد.)Vanhanen, 2007( هۀدف توسۀعۀ ايۀن قابليۀتهۀا داشتن شهرونداني است كه دموكراتيک عمل كۀرده و بۀهطۀور فعال نه در زنۀدگي اجتمۀاعي بلرۀه در زنۀدگي سياسۀي نيۀز شركت كنند. مشاركت سياسي نيازمند دانش دربارۀ موضوعات سياسۀۀي مهۀۀارتهۀۀاي اسۀۀتفاده از ابزارهۀۀاي سياسۀۀي و در اختيارگرفتن رويۀ مناسش و بسنده اسۀت. همچنۀين مشۀاركت سياسي ممرن است نشانۀ نگرش مثبۀت بۀه سياسۀت كشۀور باشد.)Darjan & Predescu, 2010( دانشجويان كه از فعالترين گۀروههۀاي جامعۀه در عرصۀۀ مشاركت سياسي و اجتماعي هستند قابليۀتهۀايي در عرصۀۀ آموزش سياسي دارند كه به نظۀر مۀيرسۀد بۀه ميۀزان زيۀادي گسترش بهبود و افزايش آن به قابليتهۀاي ديگۀري بسۀتگي دارد كه در قالش مهارتهاي زندگي اجتماعي متبلور ميشوند. اين مهارتها در كنار ساير عوامل ازجمله كيفيت آموزشهاي دانشگاهي برنامۀههۀاي درسۀي دانشۀگاهي سۀاختار سياسۀي كشور زمينههاي قانوني فرهنگي اجتمۀاعي و سياسۀي بۀراي مشاركت در عرصههاي مختلۀف حيۀات سياسۀي و اجتمۀاعي كشۀور جهۀتدهنۀده و شۀرلدهنۀده بۀه آمۀوزش سياسۀي دانشجويان هستند كه در عرصۀۀ عمۀل بيشۀترين نمۀود را در مشاركت آنان در عرصههاي سياسي و اجتماعي مختلف مانند انتخابات عضويت در شۀوراها و سۀاير گۀروههۀاي اجتمۀاعي تشريلدهندۀ يک جامعه مدني دارد. بر اسۀاس ايۀن بۀه نظۀر ميرسد رابطۀ همجهت و مستقيمي ميان چگونگي قابليتها و مهۀارتهۀاي اجتمۀاعي دانشۀجويان بۀا چگۀونگي و كيفيۀت مؤلفههۀاي آمۀوزش سياسۀي دانشۀجويان وجۀود دارد. مسۀفلۀ مطرح در اين مقاله كاوش و بررسي اين رابطه و ميۀزان آن و مشخصكردن سهم هر يک از مهارتهاي زندگي اجتماعي در پيشبيني مؤلفههاي سياسي دانشجويان است. درادامۀه ضۀمن بررسي زمينههۀاي نظۀري ايۀن مسۀفله برخۀي پۀژوهشهۀاي انجامشده در اين موضو نيز بررسي ميشوند. چارچوب نظري پژوهش مباني و چارچوس نظري اين پژوهش در دو بخش مهارتهاي زندگي اجتماعي و مؤلفههاي آموزش سياسي بررسي شدهانۀد. در هر بخش مؤلفههاي مربوط به هر يۀک از ايۀن دو مقولۀه معرفي و مباني نظري هر يک تبيين شده است. مهارتهاي زندگي اجتماعي طيف وسيعي از نظرات در تبيين مهۀارتهۀاي زنۀدگي اجتمۀاعي وجود دارد )سازمان بهداشت جهاني 9 2 )6982( بوتوين و كۀانتور 1 1 )2007( مۀس و همرۀاران )2010( بۀولمن )2004( فۀاكس و 8 3 6 همرۀۀاران )2003( لۀۀوزر و همرۀۀاران )2004( و سۀۀاوي و 3 اسميت )1997(. با اين حال اشترا هاي فراواني در اين نظۀرات دربارۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي ديده مۀيشۀود. بۀا مقايسۀه و همآوري طبقهبنديهاي مختلف از مهۀارتهۀاي زنۀدگي برخۀي مهارتهاي اساسي شامل خودآگاهي ارتباطهاي انسۀاني روابۀط 62 ميانفردي تصميمگيري مشاركت و همراري تفرر انتقۀادي و شهروندي جهاني شناسايي ميشوند كه درادامه بهشۀرل مختصۀر تشريح شدهاند. خودآگاهي دستكۀم از دوران دكۀارت موضۀو مباحۀ فلسفي بوده و مهارتي است كه از سالهاي نخستين زنۀدگي و با افزايش آگاهي به خود بهصورت شخصيتي مجۀزا در انسۀان 2 Botvin 3 Kantor 4 Maas et al. 5 Boleman 6 Fox et al. 7 Loeser et al. 8 Sawi 9 Smith 10 participation 1 Rindermann
جامعهشناسي كاربردي سال بيست و هشتم شماره پياپي )68( شماره چهارم زمستان 6936 38 شرل ميگيرد )لطيفيان و سيف 6986(. اين مهارت كۀه ازجملۀه مهارتهاي زندگي اجتماعي مد نظر سازمان بهداشت جهۀاني )6982( نيز است شامل شناخت ويژگيها تواناييها افرۀار باورها و داشتن تصويري واقعبينانه از خود است. فرد با كاربسۀت اين مهۀارت خۀود را ارزيۀابي مۀيكنۀد و بۀه رفتۀار در راسۀتاي انتظارات ديگران تمايل دارد )بهرهمنده 6932(. آگۀاهي از حقۀوق و مسئوليتهۀاي خۀود قۀدرت بيۀان ارزشهۀا نگۀرش مثبۀت بۀه خويشتن قدرت شناسايي رفتارهاي مثبت ديگران و كمکگۀرفتن از روشهاي فۀردي بۀراي انجۀام كارهۀا از مصۀداقهۀاي مؤلفۀۀ خودآگاهي در مهارتهاي زندگي اجتماعي هستند. بۀۀولمن )2004( فۀۀاكس و همرۀۀاران )2003( لۀۀوزر و همرۀۀاران )2004( و سۀۀاوي و اسۀۀميت )1997( بۀۀر ارتبۀۀاط انساني تفكيد ميكنند. ارتباط انساني مهۀارتي اسۀت ناشۀي از برآوردهشدن نياز دگرخواهي انسان بهگونهاي كه برقراري آن زمينهساز فعاليتها و زندگي اجتماعي اسۀت. پرسۀشگۀري و بۀۀهكۀۀارگيري روشهۀۀاي مناسۀۀش بۀۀراي برقۀۀراري ارتبۀۀاط گوشسپردن فعال به سخنان ديگران برخۀورداري از مهۀارت ارتباطي كالمي و غيركالمي و قدرت نه گفتن به خواستههۀاي غيرمنطقي مواردي هستند كه در ارتباطۀات انسۀاني بۀه آنهۀا توجه ميشود ( هب رهمند 6932(. ارتباط ميانفردي از خود آغاز ميشود بهگونهاي كه ارتباط با خويشتن )درونفردي( در ارتباط با ديگران )بينفۀردي( اثۀر ميگذارد بنابراين خودشناسۀي و خودآگۀاهي الزمۀۀ داشۀتن رابطۀ بينفۀردي )اجتمۀاعي( اسۀت )شۀرفي 6932(. در ارتبۀاط ميانفردي»ديگري«عامل تغيير به شمار ميرود. در ارتباط بۀا ديگري )فرد ديگر( نوعي يادگيري در فرد اتفاق ميافتۀد. ايۀن امر همان فرايند جامعهپذيري )اجتماعيشدن( است )جارويس 6 )جۀارويس 6 6932 ( بنابراين بهبۀود مهۀارت در برقۀراري رابطۀۀ ميانفردي به افزايش جامعۀهپۀذيري فۀرد منجۀر خواهۀد شۀد. مواردي چون همراري و مشاركت با ساير افراد بيان واضح و روشن تفررات و اهداف خود و همدلي با ساير افراد زير اين مهارت قرار ميگيرند. تصميمگيري فرايند انتخاس يک گزينه به جاي گزينههۀاي جايگزين ديگر است و ازجمله مهارتهاي زنۀدگي اجتمۀاعي است كه بوتوين و كانتور )2007( بولمن )2004( لوزر و همراران مۀس و همرۀاران )2010( )2004( )1997( و سۀاوي و اسۀميت بر آن تفكيد كردهاند. تصميمگيري فراينۀد جسۀتجوي ساختارهاي غالش بۀه هنگۀام وجۀود گزينۀهاي بهتۀر از سۀاير گزينهها است.)Montgomery, 1983( اين فرايند به سۀبکهۀاي شناختي و مقولهبندي مربوط اسۀت. در ايۀن راسۀتا دو نظريۀۀ تصميمگيري وجود دارد. تصميمگيري عقالني كه بۀه چگۀونگي تصميمسازي منطقي مربوط است و تصميمگيۀري روانشۀناختي كه ناظر به چگۀونگي انتخۀاس گزينۀهاي بهينۀه اسۀت. مهۀارت تصميمگيري شامل جسۀتجو بۀراي جۀايگزينهۀا يۀا گزينۀههۀا بررسۀي شۀواهد و ارزشهۀا ارزيۀابي و بازارزيۀابي پيامۀدها و جستجوي اطالعات و همگۀونسۀازي غيرجهۀتدار اطالعۀات است.)Jenkins, 1985( تصميمگيري فعاالنۀه بۀر مبنۀاي آگۀاهي تصميمگيري بر مبناي ارزيابي دقيق موقعيۀتهۀا آمۀادگي بۀراي تغيير تصميمها براي انتخاس گزينۀ مناسش استفاده از معيارهاي مرتبط براي انتخاس گزينۀ مناسش گردآوري اطالعات به هنگام تصۀميمگيۀري و پۀايبنۀدي بۀه اجۀراي تصۀميم و اطمينۀان از تصميمهاي خود در حيطۀ اين مهارت قرار دارند. مشاركت و همراري جمعي يري از مهۀارتهۀاي زنۀدگي اجتماعي است كه از ديرباز با زندگي انسۀانهۀا پيونۀد داشۀته است.)Boleman, 2004 Maas et al., 2010( مشاركت درگيري ذهني و عاطفي اشخاص در موقعيتهۀاي گروهۀي اسۀت كۀه آنان را برميانگيزاند براي دستيابي به اهداف گروه همديگر را ياري كنند و در مسئوليت كار شريک شوند. بر اساس تعريۀف فوق درگيرشدن ياريدادن و مسۀئوليتپۀذيري سۀه ويژگۀي مهم مشۀاركت اسۀت )بهۀرهمنۀد 6932(. مشۀاركت و همرۀاري نهتنها به حوزۀ سياسي شهروندي متعلق است به ميزان رو بۀه افزايشي به حوزۀ اجتماعي مربوط اسۀت و شۀامل»تمايۀل بۀه مشاركت داوطلبانهاعتمۀاد بۀه خۀود بۀراي تفثيرگۀذاري در محيط اجتماعي«و»تمايل به اعتراض در برابر نابرابري«اسۀت.)Geboers et al., 2013( در مؤلفۀۀۀ مشۀۀاركت و همرۀۀاري مواردي چون در و تقبل انوا نقشهۀا در گۀروه شناسۀايي 1 Jarvis
33 رابطۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي با مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان مطالعۀ موردي: دانشگاه شهيد باهنر كرمان وجۀوه اشۀترا بۀين عاليۀق گونۀاگون ارزشگۀذاري بۀراي تفاوتها و تشابههاي اعضۀاي گۀروه و برقۀراري تعۀادل بۀين نيازهاي گروهي و فردي تفثيرگذار هستند. تفرر انتقادي مهارت ديگر زندگي اجتماعي است كه نۀاظر بر انديشيدن فرورانه و مستدلي اسۀت كۀه بۀر تصۀميمگيۀري دربارۀ درستبودن يا انجام يک كار تفكيد دارد. روح پۀژوهش موجود در تفرر انتقادي براي فعاليتهاي اسۀتداللي ضۀروري اسۀۀت.)Fung, 2014( از ديۀۀد روانشناسۀۀي تفرۀۀر انتقۀۀادي دليۀلآوري مسۀتدل دربۀارۀ يۀک ادعاسۀت كۀه نۀهتنهۀا منطۀق تواناييهاي عقالني را براي استفاده از مهارتهاي شناختي براي افزايش احتمال يک پيامد مطلوس به كار ميگيۀرد. ايۀن مهۀارت ويژگي مطلوس مجموعههاي آكادميک است و الزم است رشۀد آن در دانشجويان تسهيل شود.)Manalo et al., 2013( در مؤلفۀۀ تفرر انتقادي مقولههايي مانند بررسۀي دقيۀق منۀابع و عقايۀد و ارزيابي اعتبار آنها مشاهدۀ موقعيتها از ديدگاههاي مختلف و تشخيص درست از نادرست و داشتن ذهني باز و متفررانه براي اظهارنظر دربارۀ مسائل مد نظر است. شهروندي جهاني مهارت ديگۀر زنۀدگي اجتمۀاعي اسۀت. احترام به گونۀاگوني و حقۀوق بشۀر و آزاديهۀاي عمۀومي و تعهد به ارزشهايي مانند مدارا برابۀري آزادي دموكراسۀي و صلح با آموزش مفهوم معاصر شهروندي جهاني است Ghazi (.)Jarrar, 2000 آگاهي افۀراد از ويژگۀيهۀاي جهۀانيشۀدن بۀه شهروندان كمک ميكند موضۀوعات سياسۀي را در كننۀد و مسئوليتپذيري آنان براي آينده رشد يابۀد. )2006( 6 سۀازمان آكسۀفام برخي از ويژگۀيهۀاي شۀهروند جهۀاني را آگۀاهي از جهان و نقش خود بهعنوان شهروند آن گوناگوني ارزشهۀا و احترام به آن در جهان از نظر فناوري محيطۀي اقتصۀادي سياسۀي اجتمۀاعي و فرهنگۀي تعصۀش نسۀبت بۀه عۀدالت اجتماعي مشۀاركت در اجتماعۀات محلۀي و جهۀاني معرفۀي ميكند. 2 استونر و همرۀاران )2014( نيۀز شۀهروند جهۀاني را كسي معرفي ميكنند كه از موضوعات جهاني آگۀاهي دارد از 9 لحاظ اجتمۀاعي مسۀئول اسۀت و از لحۀاظ مۀدني مشۀاركت ميكند. از ديدگاه گبورز و همراران )2013( ويژگيهايي چون ترثرگرايي و چنۀدفرهنگگرايۀي نيۀز در آمۀوزش شۀهروندي جهاني جايگۀاه مهمۀي دارنۀد. فهۀم و قدرشناسۀي از تعامۀل فرهنگي و اجتماعي تالش براي صلح كوشش براي شۀناخت و ارتقاي حقوق بشر قدرت برقراري ارتبۀاط بۀا مۀردم سۀاير جوامع و اهميتدادن و احترام به ارزشهاي زيربنۀايي قۀوانين بينالمللي ازجمله موضوعاتي هستند كه ذيل مقولۀ شۀهروندي جهاني بررسي ميشوند. مؤلفههاي آموزش سياسي آموزش سياسۀي بۀه معنۀاي پۀرورش دانۀشهۀا نگۀرشهۀا و مهارتهاي الزم براي مشۀاركت سياسۀي گونۀهاي اولويۀت و تقۀدم اخالقۀي نسۀبت بۀه سۀاير اهۀداف آمۀوزش دارد زيۀرا دانشجويان و شۀهروندان را بۀراي مشۀاركت فعۀال در فراينۀد بازسازي اصالح و بهبود آگاهانۀ جامعۀ خويش آماده ميكنۀد )گوتمن 6383 به نقل از اميني و همراران 6988(. سواد سياسۀي كۀه خود نتيجۀ مجموعه فعاليتها در قالش آموزش سياسي اسۀت در شرل دانش سياسي در كنار نگرش مهارت و رفتار سياسي جلوهگر ميشود. اگرچۀه تمۀامي ايۀن مؤلفۀههۀا درنهايۀت سۀواد سياسي فۀرد را تشۀريل مۀيدهنۀد از نظۀر ماهيۀت و كۀاركرد بۀا يرديگر متفاوت هسۀتند. دانۀش بۀهطۀور عمۀده جنبۀۀ شۀناختي آگاهي اطال و دانستن دارد نگۀرش جنبۀۀ عۀاطفي هيجۀاني و انگيزشي در سواد سياسي است مهارت شامل تواناييهايي اسۀت كه فرد در حوزۀ آموزش سياسي دارد و درنهايت رفتۀار سياسۀي شامل مجموعۀ سهگانۀ دانش نگرش و مهارت سياسي اسۀت كۀه در ميدان عمل واقعۀي ماننۀد مشۀاركت سياسۀي و فعاليۀتهۀاي اجتماعي بروز ميكنۀد و بۀهشۀرل عملۀي در رفتۀار فۀرد نمايۀان ميشود )معينآبادي و سلطاني 6931 ( بهعنوان مثال با ايۀن برداشۀت از مؤلفههاي آموزش سياسي»ميزان آگاهيهاي مدني«در حۀوزۀ دانش»ميل و انگيزه بۀراي مشۀاركت سياسۀي بيشۀتر«در حۀوزۀ نگرش»قدرت تفرر دربۀارۀ مسۀائل و سياسۀتهۀاي عمۀومي 3 civically engaged 1 Oxfam 2 Stoner et al.
جامعهشناسي كاربردي سال بيست و هشتم شماره پياپي )68( شماره چهارم زمستان 6936 622 كشور«در حوزۀ مهارت و»مشۀاركت در حۀل مسۀائل سياسۀي كشور«در حۀوزۀ رفتۀار سياسۀي قۀرار مۀيگيرنۀد. از مهۀمتۀرين كاركردهاي نظام آموزش عالي آموزش سياسي ناظر بۀر ايجۀاد و رشد مجموعهاي از شناختها عواطف و مهارتهۀاي سياسۀي و اجتماعي در دانشجويان اسۀت. درادامۀه هۀر يۀک از مؤلفۀههۀاي چهارگانۀ مربوط به آموزش سياسي شامل دانش نگرش مهۀارت و رفتار سياسي بررسي شدهاند. دانش سياسي از متغيرهاي كليدي در پژوهشهاي مربۀوط به آموزش سياسي است كه پژوهشگران به آن توجه مۀيكننۀد.)Mondak, 1999( دانۀش سياسۀي را گسۀترهاي از اطالعۀات 6 واقعۀي و عملۀي دربۀارۀ سياسۀت مۀيداننۀد كۀه در حافظۀۀ بلندمدت ذخيره ميشوند. اين تعريف نشۀان مۀيدهۀد دانۀش سياسي هم هدف و هۀم وسۀيلهاي بۀراي رسۀيدن بۀه اهۀداف 2 دموكراتيک است و چيزي بيشتر از اطالعات كممايه و بديهي است كه اساسا براي سرگرمي و يا اهدافي مرتبط با آن به كۀار ميروند.)Daw, 2009( همچنۀين دانۀش سياسۀي از مفيۀدترين منابع در شرلدهي مسئوليتهاي شهروندي افراد جامعه است.)Wolak & McDevitt, 2011( بۀهطۀور كلۀي فۀرض مۀيشۀود كساني كه نمۀرات بۀااليي در دانۀش سياسۀي دارنۀد بهتۀر در زندگي سياسي مشاركت ميكننۀد و صدايشۀان در فراينۀدهاي تصۀۀميمگيۀۀري سياسۀۀي شۀۀنيده مۀۀيشۀۀود ( Hooghe &.)Dassonneville, 2011 آگاهيهۀاي مۀدني سۀواد انتقۀادي بۀه مسۀائل سياسۀي كشۀور آگۀاهيهۀا و اطالعۀات سياسۀي و انديشههاي آزاديخواهي و عۀدالتجۀويي ازجملۀه مصۀاديق دانش سياسي به شمار ميروند. 9 بارادات )2011( شرلگيري نگرش سياسي اعضاي جامعه را عالوه بر عقايد فلسفي آنان متۀفثر از عوامۀل روانشۀناختي دربارۀ نياز به تغيير شرايط اقتصادي عامۀل سۀن و درنهايۀت ديدگاه فرد دربارۀ ماهيت انسان ميداند. 1 ماركوويۀک )2010( نيز ساختار شخصيتي افراد را در شرلگيۀري نگۀرش سياسۀي افراد مؤثر ميداند. هر يک از اين عوامۀل زمينۀهسۀاز نگۀرش سياسي فرد دربارۀ انتخاسهۀاي سياسۀي معۀين او در زنۀدگي اجتماعي هستند. ميل و انگيزه براي مشۀاركت سياسۀي حۀس رقابتجويي سياسي تمايل براي حضور فعال در عرصۀههۀاي سياسۀي احسۀاس كارآمۀدي سياسۀي مطلۀوس انگيۀزه بۀراي عضويت و رقابت در انتخابات حس احترام به كثۀرتگرايۀي در امور و ارزشگۀذاري بۀراي ايۀدههۀاي متفۀاوت و شۀقوق جايگزين نيز ازجمله مواردي هستند كه به نگرش سياسۀي در قالش مؤلفههاي آموزش سياسي جهت ميدهند. همچنۀين مهۀارت سياسۀي شۀامل مجموعۀه توانۀاييهۀا و قابليتهاي اجتماعي است كه به افراد اجازه ميدهد درياهۀاي اغلۀش مۀتالطم سياسۀت را رهبۀري كننۀد McAllister et al., (.)2015 1 بر اساس تعريف فريس و همرۀاران )2007( مهۀارت سياسي توانايي در مۀؤثر ديگۀران در كۀار و كۀاربرد دانۀش سياسي براي تفثير در ديگران است تا بهگونهاي عمل كنند كۀه باع بهبود هدفهاي شخصي و يا فردي شوند. رفتار سياسي شۀامل چهۀار زيرحيطۀه اسۀت: 6 تيزبينۀي اجتمۀاعي توانۀايي 3 شبرهسازي )برقراري ارتباط با ديگران( تۀفثير ميۀانفۀردي و 8 صداقت آشرار. تيزبيني اجتماعي افۀراد را از لحۀاظ سياسۀي به گونهاي توانمند ميكند كه با در زمينهها يۀا موقعيۀتهۀا نو رفتار مناسش آن شرايط ويژه را بتواننۀد تشۀخيص دهنۀد. همچنين اين ديدگاههۀا بۀه افۀراد اجۀازه مۀيدهنۀد بۀا تنظۀيم رفتارهۀۀايي كۀۀه احتمۀۀاال در آن موقعيۀۀت مۀۀؤثرتر هسۀۀتند فرصتهايي را براي تفثير در ديگران شناسۀايي كننۀد. توانۀايي شبرهسازي شامل توانش برقراري ارتباط مۀؤثر و دسۀتيابي بۀه افراد و گروههاي مهم است. وسعت شبرههاي افراد ارتباطهۀا و تماسها ديدگاه گستردهتري دربارۀ محيطشان ميدهۀد كۀه در مشخصكردن فرصۀتهۀا بۀه آنۀان كمۀک مۀيكنۀد. تۀفثير ميانفردي نيز شامل توانايي افراد براي گسترش رابطۀ خود بۀا ديگران )با نفوذ و وارد كردن نيرو( و فنۀون تۀفثير بۀهگونۀهاي 3 است كه به اثربخشي منجۀر شۀود. سۀرانجام اينرۀه صۀداقت 5 Ferris et al. 6 social astuteness 7 networking 8 apparent sincerity 9 effectiveness 1 factual 2 trivial 3 Baradat 4 Markovik
626 رابطۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي با مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان مطالعۀ موردي: دانشگاه شهيد باهنر كرمان آشرار توانايي انتقۀال افرۀار و امعمۀال رفتارهۀايي صۀادقانه و حقيقي است كه ديگۀران آن را اعتمۀادكردني و مؤثۀق قلمۀداد مۀيكنۀد.)McAllister et al., 2015( بۀر اسۀاس ايۀن قابليۀت تصميمگيري سياسي ماننۀد قۀانونگۀذاري و وضۀع سياسۀت قدرت تفرر دربۀارۀ مسۀائل و سياسۀتهۀاي عمۀومي كشۀور مهارت ارزيابي عملررد نظام سياسي كشور قابليۀت يۀادگيري سياسي و قابليت جامعهپذيري سياسي ازجمله مواردي هستند كه در حوزۀ مهارتهاي سياسي قرار ميگيرند. رفتار سياسي اساسا رفتار تبۀادل اجتمۀاعي بۀا هۀدفهۀاي فردي است و با رفتار عقالني متفۀاوت اسۀت.)Chang, 2014( درواقع رفتار سياسي مجموعهاي از فرايندهاي تعاملي اسۀت. در اين بين عوامل فردي و فرهنگي و سازماني رفتار سياسۀي فرد را تحت تۀفثير قۀرار مۀيدهنۀد و بۀرعرس ( Orlikowski,.)2000 رفتار سياسي فعاليۀتهۀايي اسۀت كۀه بۀراي كسۀش توسۀعه و كۀاربرد قۀدرت و سۀاير منۀابع بۀراي رسۀيدن بۀه هۀدفهۀاي فۀردي انجۀام مۀيشۀوند.)Ellen, 2013( آلۀن و 6 همراران )1979( رفتۀار سياسۀي را عمۀل تفثيرگۀذاري بۀراي افزايش يا حفظ منۀافع فۀردي يۀا گروهۀي ارزيۀابي مۀيكننۀد. مواردي چون عضۀويت و مشۀاركت در نهادهۀا و گۀروههۀاي مختلۀۀف اجتمۀۀاعي مشۀۀاركتهۀۀاي اجتمۀۀاعي در حۀۀوزۀ مسئوليتهاي شهروندي انفعالداشۀتن يۀا نداشۀتن سياسۀي و مشاركت و همراري براي حل مسائل سياسي كشور در حوزۀ رفتارهاي سياسي قرار ميگيرند. پيشينۀ پژوهش بررسي پۀژوهشهۀاي مختلۀف دربۀارۀ مهۀارتهۀاي زنۀدگي اجتماعي و آموزش سياسي نشان داد تاكنون رابطۀۀ ميۀان ايۀن مهارتها و مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان در پۀژوهش مستقلي بررسي نشده است. با اين حال خالصۀهاي از برخۀي پژوهشهاي مرتبط با موضو پژوهش درادامه ارائه شدهاند. 2 سۀۀول )2003( در پۀۀژوهش خۀۀود آمۀۀوزش سياسۀۀي در دانشگاه را فرايندي ميداند كۀه نۀاظر بۀر تغييۀر نگۀرشهۀاي سياسۀۀي دانشۀۀجويان و افۀۀزايش مهۀۀارتهۀۀاي مشۀۀاركتي قابليتهاي اجتماعي و ارزشگذاري آنۀان نسۀبت بۀه حقۀوق ساير شهروندان است. سيد امامي و منتظري مقدم )6936( نيۀز در پۀژوهش خۀود دربۀارۀ نقۀش فرهنۀگ اعتمۀاد و عملرۀرد نهادهاي سياسي در ايجاد اعتماد سياسي در دانشجويان به اين نتيجه رسيدند كه اعتماد سياسي امري خارجي است كه خارج از حوزۀ سياسي ساخته ميشۀود. بۀر اسۀاس ايۀن اعتمۀاد بۀه نهادهاي سياسي در فرايندي طۀوالني از جامعۀهپۀذيري شۀرل ميگيرد. سطح اين اعتماد يا بياعتمۀادي فۀرد بۀه هنجارهۀاي فرهنگي و ارتباطات و آموزشهاي وي بستگي دارد بنۀابراين دانشگاه و برنامههاي آن ازجمله محيطهايي هسۀتند كۀه ايۀن اعتمادسازي به نظام سياسي كشور در آن شرل ميگيرد. همچنين در بسياري از تحليلهاي تجربي حتي هنگامي كه به ساير عوامل اجتماعي - اقتصادي نيز توجه شۀود آمۀوزش قويترين پيشبينيكنندۀ مشاركت سياسۀي اسۀت. يافتۀههۀاي 9 هيليگاس )2005( نشان ميدهنۀد نقۀش برنامۀههۀاي درسۀي دانشگاه در مشاركت آيندۀ دانشجويان در فرايندهاي سياسي و شهروندي در خۀور توجۀه اسۀت. يۀک برنامۀۀ درسۀي علۀوم اجتماعي تفثير مسۀتقيم مثبۀت و از نظۀر آمۀاري معنۀادار در مؤلفههاي مشاركت سياسي دارد.)Hillygus, 2005( اين مسفله كه حضور و پيشرفت در آموزش رسۀمي دانشۀگاهي سۀاز و كۀاري اساسۀي بۀراي شۀرلگيۀري بسۀياري از ويژگۀيهۀاي شهروندي است به ميزان زيادي بح است. يافتههاي هيليگۀاس )2005( ناپذير و پذيرفتۀه شۀده نشۀان مۀيدهنۀد آمۀوزش بهطور منظم مشاركت سياسي تعداد شركتكنندگان انتخاباتي مشاركت شهروندي دانش سياسۀي و ايۀدههۀا و نگۀرشهۀاي دموكراتيک را افزايش ميدهد. مطالعات علوم اجتماعي بهطور سنتي معتقدند آموزش يري از عوامل اصلي تعيينكنندۀ جهتگيريها و شهروندان است.)Rindermann et al., 2012( رفتارهاي سياسۀي برخي نظريههۀاي اجتماعي و سياسۀي اعتمۀاد اجتمۀاعي را عامۀل مهمۀي بۀراي مشاركت سياسي بيشتر ميدانند )امامجمعهزاده و همرۀاران 6936(. 3 Hillygus 1 Allen et al. 2 Soul
جامعهشناسي كاربردي سال بيست و هشتم شماره پياپي )68( شماره چهارم زمستان 6936 622 در اين بين برنامۀههۀاي آمۀوزش عۀالي باعۀ بهبۀود اعتمۀاد اجتماعي فهم سياسي و مشۀاركت دانشۀجويان در فراينۀدهاي سياسۀي مۀيشۀوند. عۀالوه بۀر ايۀن پۀژوهشهۀاي بسۀياري نشاندهندۀ تفثير مثبت ايۀن آمۀوزههۀا در پيشۀرفت تحصۀيلي دانشجويان است. با اين حال هنوز هم برخي دانشآموختگان دانشگاهي از نظۀر سياسۀي دانۀش در خۀور تۀوجهي ندارنۀد.)Colby, 2008( 6 لي )2009( در پژوهش خۀود بۀه ايۀن نتيجۀه رسيد كه دانشگاه در كنار جوامۀع محلۀي و فرامحلۀي و سۀاير مؤسسۀات يرۀي از زمينۀههۀاي اصۀلي شۀرلگيۀري فراينۀد 2 گۀرايشهۀاي سياسۀي و درنهايۀت جامعۀهپۀذيري سياسۀي دانشجويان است. بر اساس اين برنامههاي دانشگاه بۀا كمۀک به شۀرلگيۀري و ترۀوين گۀرايشهۀاي شۀناختي عۀاطفي و 9 ارزيابانه در قالش گرايشهاي سياسي دانشجويان زمينۀهسۀاز جامعهپذيري سياسي آنان خواهند بود. نتايج پژوهش بياتريۀزي )6933 بۀه نقۀل از جهۀانگيري و ابۀوترابي زارچي 6936( نشان ميدهنۀد متغيرهۀايي ماننۀد احسۀاس كۀارآيي سياسي افتخار و مباهات ملي آگۀاهي سياسۀي اعتمۀاد بۀه نظۀام سياسي ارزيابي عملررد نهادهۀا و سۀازمانهۀا ارزيۀابي عملرۀرد سياسۀي پايگۀاه اقتصۀادي - اجتمۀاعي جامعۀهپۀذيري در طۀول زنۀدگي عالقۀۀ خۀانواده بۀه مسۀائل سياسۀي جامعۀهپۀذيري در دانشگاه رسۀانههۀاي داخلۀي نۀو قرائۀت از ديۀن قۀومگرايۀي عامگرايي - خاصگرايي ماهيتگرايي - عملرردگرايي و پيۀروي از نظام با فرهنگ سياسي دانشجويان رابطۀ معناداري دارند. 1 1 هريگر و مک ميالن )2002( در پۀژوهش خۀود بۀه ايۀن نتيجه دست يافتند كه بيشترين توجه و عالقهمندي دانشجويان در زمينۀ آموزش سياسۀي بۀه تجربۀههۀاي آموزشۀي عملۀي و تجربي است. از نظر اين دو دانشجويان بايۀد فرصۀت الزم را براي تجربۀ حيات زندگي برنامههاي دانشگاهي داشته باشند. 6 دموكراتيک در كالسهاي درس و پژوهشها نشان دادهاند نۀو آمۀوزش و چگۀونگي تعامۀل كالسي ميان دانشجويان و استادان نيز ازجمله عواملي است كه در دانش و درنتيجه برونداد سياسي دانشجويان اثرگذار اسۀت. 3 تحليل دادههاي حاصل از مطالعۀ آموزش شهروندي در سۀال 6333 دربارۀ آموزش شهروندي نشان داد وجود جۀو كالسۀي باز تفثير مثبتي در دانش شهروندي و ارجنهادن بۀه تعۀارض و اختالف سياسي دارد. عالوه بر اين محيط كالسي باز تمايۀل دانشجويان را به اينره رأيدهندگان آگاه و با بصۀيرتي باشۀند افزايش ميدهد. همچنين نتايج اين پژوهش نشان ميدهند اين شرايط تا اندازهاي مشرالت افراد با وضعيت پايين اجتماعي - اقتصادي را ميتواند جبران كند فرضيههاي پژوهش.)Campbell, 2008( همانگونه كه در بيان مسفلۀ پژوهش گفته شد در ايۀن مقالۀه مؤلفۀههۀاي مختلۀف زنۀدگي اجتمۀاعي )متغيرهۀاي مسۀتقل( بهصورت متغيرهۀاي پۀيشبۀين مؤلفۀههۀاي آمۀوزش سياسۀي دانشجويان )متغيرهاي مال يۀا وابسۀته( بررسۀي شۀدند. بۀر اساس اين فرضيههاي اصلي زير و با روشهاي آمۀاري كم ۀي تجزيه و تحليل شدند: -6 بين مهارتهاي زنۀدگي اجتمۀاعي بۀا دانۀش سياسۀي دانشجويان رابطۀ معناداري وجود دارد. -2 بين مهارتهاي زندگي اجتمۀاعي بۀا نگۀرش سياسۀي دانشجويان رابطۀ معناداري وجود دارد. -9 بين مهارتهاي زندگي اجتمۀاعي بۀا مهۀارت سياسۀي دانشجويان رابطۀ معناداري وجود دارد. -1 بين مهارتهۀاي زنۀدگي اجتمۀاعي بۀا رفتۀار سياسۀي دانشجويان رابطۀ معناداري وجود دارد. -1 مهارتهاي زندگي اجتماعي پيشبينيكننۀدۀ آمۀوزش سياسي دانشجويان است. -6 جنسۀيت پۀيشبينۀيكننۀدۀ معنۀاداري بۀراي آمۀوزش سياسي دانشجويان است. مدل نظري پژوهش بر اساس چارچوس نظري پۀژوهش و همچنۀين فرضۀيههۀاي 7 The IEA Civic Education Study (CIVED) 1 Li 2 political socialization 3 evaluative 4 Harriger 5 McMillan 6 democratic life
629 رابطۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي با مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان مطالعۀ موردي: دانشگاه شهيد باهنر كرمان اصلي برآمده از آن الگوي زير مدل نظري پۀژوهش در نظۀر گرفته ميشود. شکل 1- مدل نظري اثر مهارتهاي زندگي اجتماعي در مؤلفههاي آموزش سياسي خودآگاهي ارتباطات انساني روابط ميان فردي جنسيت دانش سياسي مهارت سياسي آموزش سياسي تصميمگيري مهارتهاي زندگي اجتماعي نگرش سياسي مشاركت و همکاري رفتار سياسي تفکر انتقادي شهروندي جهاني روششناسي روش جامعه و نمونۀ پژوهش پژوهش حاضر از نظر هدف كۀاربردي و از حيۀ چگۀونگي جمعآوري دادهها توصيفي است و در آن از روش همبسۀتگي )r پيرسون و رگرسۀيون چنۀدمتغيري همزمۀان( بۀراي تحليۀل دادههۀا اسۀتفاده شۀده اسۀت. جامعۀۀ پۀژوهش شۀامل كلي ۀۀ دانشۀجويان كارشناسۀي و تحصۀيالت ترميلۀي مشۀغول بۀه تحصيل در سال تحصيلي 39-31 دانشگاه شهيد بۀاهنر كرمۀان است كه تعداد آنان 69212 نفر در سال پژوهش يعني 39-31 بود. بر اساس فرمول كوكران و جدول مورگان نمونۀ پژوهش نيز 931 نفر برآورد شد. ابزار پژوهش بهصورت نمونۀهگيۀري دردسترس در بين دانشجويان دانشردههاي مختلف كه بهشرل تصادفي انتخاس شۀده بودنۀد )دانشۀردههۀاي علۀوم انسۀاني تربيت بدني حقوق دامپزشري رياضي و كۀامپيوتر علۀوم و هنر( و بر اساس حجم دانشجويان هر دانشرده و بۀه تفريۀک تعداد دانشجويان كارشناسي و تحصۀيالت ترميلۀي توزيۀع و دادهها گردآوري شد. ابزار روايي و پايايي ابۀزار پۀژوهش شۀامل دو پرسشۀنامۀ محقۀقسۀاخته بۀا نۀام»پرسشنامۀ بررسي مهارتهاي زندگي اجتماعي دانشجويان«و»پرسشنامه سنجش مؤلفههۀاي آمۀوزش سياسۀي دانشۀجويان«بود. پرسشنامۀ اول با 18 گويه شامل مؤلفههۀاي خودآگۀاهي ارتباطات انساني روابط بينفردي تصميمگيۀري مشۀاركت و
جامعهشناسي كاربردي سال بيست و هشتم شماره پياپي )68( شماره چهارم زمستان 6936 621 همرۀاري تفرۀر انتقۀادي و شۀهروندي جهۀاني بۀر اسۀاس ابزارهاي سۀنجش مهۀارتهۀاي زنۀدگي اجتمۀاعي موجۀود و همچنين بهرهگيري از مباني نظۀري موضۀو طراحۀي شۀد و روايۀي صۀوري و محتۀوايي آن را برخۀي متخصصۀان علۀوم اجتماعي و علوم تربيتي شاغل در بخشهاي علوم اجتماعي و علوم تربيتي دانشگاه شهيد باهنر كرمان )62 نفر( تفييد كردنۀد. پرسشنامۀ دوم نيۀز ابۀزاري شۀامل 13 گويۀه اسۀت كۀه بۀراي سنجش مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان در چهار مؤلفۀۀ دانش نگرش مهۀارت و رفتۀار سياسۀي تهيۀه شۀد و روايۀي صوري و محتۀوايي آن را متخصصۀان علۀوم سياسۀي و علۀوم اجتماعي شاغل در گروههاي علوم سياسي و علۀوم اجتمۀاعي دانشگاه شهيد باهنر كرمان )62 نفر( تفييۀد كۀردهانۀد. در ايۀن پژوهش پايايي ابزار بر اساس ضريش آلفۀاي كرونبۀا بۀراي ابزار اول 2/39 و براي ابزار دوم 2/86 برآورد شد. دادهها بۀا روشهاي آماري تحليل همبسۀتگي و رگرسۀيون چنۀدمتغيري همزمان در نرمافزار آماري يافتهها Spss نسل 22 تحليل شدند. فرضيۀ اول: بين مهارتهاي زندگي اجتماعي با دانش سياسۀي دانشجويان رابطۀ معناداري وجود دارد. نتايج جدول 6 نشان ميدهند ميزان همبسۀتگي بۀين مؤلفۀۀ دانش سياسي با هر يک از مهارتهاي خودآگۀاهي ارتباطۀات انساني روابط ميانفردي تصميمگيري مشاركت و همرۀاري تفرۀر انتقۀادي و شۀهروندي جهۀاني بۀهترتيۀش 2/11 2/96 2/19 2/11 2/11 2/93 و 2/16 است كه همگي نشاندهندۀ همبستگي مثبت در حد متوسط اين مهارتها با مؤلفۀۀ دانۀش سياسي هستند )آزمون دو دامنۀه 931=n P(. 2/26> در ايۀن بۀين بيشۀترين همبسۀتگي بۀه مهۀارت شۀهروندي جهۀاني و كمترين آن بۀه مهۀارت خودآگۀاهي مربۀوط اسۀت. بيشۀترين واريانس توضيح دادهشده )اندازۀ اثر( هم برابر با 96/9 درصۀد و مربوط به مهارت شهروندي جهاني است يعني 96/9 درصد واريانس در دادههاي دانۀش سياسۀي بۀه شۀهروندي جهۀاني نسبت داده ميشود. فرضيۀ دوم: بين مهارتهاي زندگي اجتمۀاعي بۀا نگۀرش سياسي دانشجويان رابطۀ معناداري وجود دارد. بر اساس نتايج جدول 6 ميزان همبستگي بهدستآمده بۀين نگرش سياسي با هر يک از مهارتهاي خودآگاهي ارتباطۀات انساني روابط ميانفردي تصميمگيري مشاركت و همرۀاري تفرۀر انتقۀادي و شۀهروندي جهۀاني بۀهترتيۀش 2/13 2/96 2/19 2/19 و 2/11 اسۀت كۀه نشۀان مۀيدهۀد همگي همبستگي مثبت و در حد متوسۀطي بۀا مؤلفۀۀ نگۀرش سياسي دارند )آزمون دو دامنه 931=n P(. 2/26> بر اسۀاس اين در اين ميان بيشترين همبستگي به مهارت تصۀميمگيۀري و تفرر انتقادي و كمترين آن بۀه مهۀارت خودآگۀاهي مربۀوط است بنابراين بيشترين واريانس توضيح دادهشده هم برابۀر بۀا 22/28 درصد و به مهارتهاي تصميمگيري و تفرۀر انتقۀادي مربوط است يعني 96/9 درصد واريۀانس در دادههۀاي دانۀش سياسي با هر يک از مهارتهاي تصميمگيري و تفرر انتقۀادي توضيح داده ميشود. فرضيۀ سوم: بين مهارتهاي زندگي اجتمۀاعي بۀا مهۀارت سياسي دانشجويان رابطۀ معناداري وجود دارد. نتايج جدول 6 نشان ميدهند ميزان همبستگي بهدستآمۀده بين مؤلفۀ مهارت سياسي با هر يک از مهارتهاي هفۀتگانۀۀ خودآگاهي ارتباطات انساني روابط ميانفردي تصميمگيۀري مشۀاركت و همرۀاري تفرۀر انتقۀادي و شۀهروندي جهۀاني بۀۀۀهترتيۀۀۀش 2/13 2/96 2/19 و است كه نشان ميدهد همۀ مهارتها همبسۀتگي مثبۀت و در حد متوسطي با مؤلفه مهارت سياسي دارند )آزمون دو دامنۀه 931=n P(. 2/26> بر اسۀاس نتۀايج ايۀن جۀدول بيشۀترين همبستگي مربوط به مهارت تفرر انتقادي و كمترين آن مربوط به مهارت روابط ميانفردي است بنابراين نتيجه گرفته ميشود 92/13 درصد از واريانس دادهها در اين مؤلفه با مهارت تفرۀر انتقادي توضيح داده ميشوند. فرضيۀ چهارم: بين مهارتهاي زندگي اجتمۀاعي بۀا رفتۀار
621 رابطۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي با مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان مطالعۀ موردي: دانشگاه شهيد باهنر كرمان دانش سياسۀي دارنۀد )آزمۀون دو دامنۀه 931=n P(. 2/26> بيشترين همبستگي مربوط به مهارتهاي تصميمگيۀري تفرۀر انتقادي و شهروندي جهاني و كمترين همبستگي نيز مربوط به مهارتهاي خودآگاهي و مشاركت و همراري است بنۀابراين هر يک از اين مهۀارتهۀاي تصۀميمگيۀري تفرۀر انتقۀادي و شهروندي جهاني 66 درصد از واريانس دادههاي مربۀوط بۀه مؤلفۀ رفتار سياسي را توضيح ميدهند. سياسي دانشجويان رابطۀ معناداري وجود دارد. نتايج جدول 6 همچنين نشان ميدهند همبستگي بين مؤلفۀ رفتار سياسي با مهۀارتهۀاي خودآگۀاهي ارتباطۀات انسۀاني روابط ميانفردي تصميمگيري مشۀاركت و همرۀاري تفرۀر انتقادي و شۀهروندي جهۀاني بۀهترتيۀش 2/92 2/91 2/96 2/96 و است بنابراين نشان ميدهد تمامي اين مهارتها همبستگي مثبۀت و در حۀد متوسۀطي بۀا مؤلفۀۀ جدول 1- ماتريس همبستگي ميان مهارتهاي زندگي اجتماعي و مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان آموزش سياسي رفتار سياسي مهارت سياسي نگرش سياسي دانش سياسي مهارتهاي زندگي اجتماعي t r T r T R t r 9/16 2/96 1/22 2/19 9/16 2/96 1/22 2/96 خودآگاهي 9/82 2/91 6/29 1/83 2/13 6/36 2/11 ارتباطات انساني 9/19 2/92 9/12 2/96 1/81 1/66 2/93 روابط ميانفردي 1/69 6/92 6/12 2/19 6/66 2/11 تصميمگيري 9/16 2/96 1/11 6/91 1/68 2/11 مشاركت و همراري 1/12 3/23 2/13 6/11 2/19 3/12 2/19 تفرر انتقادي 1/69 6/16 1/23 2/11 3/62 2/16 شهروندي جهاني p<0/01 فرضيۀ پنجم: مهارتهاي زندگي اجتماعي پيشبينيكننۀدۀ آموزش سياسي دانشجويان است. نتايج آزمون رگرسيون چندمتغيري همزمان دربارۀ پيشبيني مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان بر اسۀاس مهۀارتهۀاي زندگي اجتماعي آنان نشان ميدهند در مدل تحليل رگرسۀيون براي آزمۀون ايۀن فۀرض 19/6 درصۀد از تغييۀرات آمۀوزش سياسۀۀي دانشۀۀجويان بۀۀا متغيرهۀۀاي توضۀۀيحي ايۀۀن مۀۀدل )مهارتهاي زندگي اجتماعي( تبيين ميشوند ( 2 R تعديلشۀده 68/16=)963 3( F(. خالصۀۀۀۀ مۀۀۀدل در P <2/26 2/196 = جدول 2 ديده ميشود. همچنين جدول 9 اطالعات مربوط بۀه متغيرهاي پيشبيني را ارائه ميدهد كه در مدل وارد و معنۀادار شدهاند. بر اسۀاس ايۀن تنهۀا مهۀارتهۀاي تفرۀر انتقۀادي و شهروندي جهاني پيشبينۀيكننۀدۀ معنۀادار آمۀوزش سياسۀي دانشجويان هستند. ضريش بتا مربوط بۀه هۀر يۀک از ايۀن دو متغير در مدل نشان ميدهد با يک واحد استاندارد افۀزايش در مهارت تفرر انتقادي 2/26 واحد استاندارد افزايش در مؤلفۀۀ آموزش سياسي دانشجويان وجود خواهد داشت. همچنين يک واحد استاندارد افزايش در مهارت شۀهروندي جهۀاني 2/61 واحۀۀد اسۀۀتاندارد افۀۀزايش را در مؤلفۀۀۀ آمۀۀوزش سياسۀۀي دانشجويان به دنبال دارد. همچنۀين نتۀايج جۀدول 2 مربۀوط بۀه آزمۀون رگرسۀيون چندمتغيري همزمان دربارۀ پۀيشبينۀي مؤلفۀۀ دانۀش سياسۀي دانشجويان بر اساس مهارتهاي زنۀدگي اجتمۀاعي آنۀان نشۀان ميدهند در مدل تحليل رگرسيون براي آزمون ايۀن فۀرض 19 درصۀد از تغييۀرات دانۀش سياسۀي دانشۀجويان بۀا متغيرهۀاي توضيحي اين مدل توجيه مۀيشۀود ( 2 R تعۀديلشۀده = 2/192
جامعهشناسي كاربردي سال بيست و هشتم شماره پياپي )68( شماره چهارم زمستان 6936 626 P <2/26 62/66=)963 3( F(. همچنۀۀين بۀۀر اسۀۀاس اطالعۀۀات جدول 9 فقط مهارتهاي تفرر انتقۀادي و شۀهروندي جهۀاني پيشبينيكنندۀ معنادار دانش سياسي دانشجويان هستند. ضۀريش بتا مربوط به هر يک از اين دو متغير در مدل نشان مۀيدهۀد بۀا يک واحد اسۀتاندارد افۀزايش در مهۀارت تفرۀر انتقۀادي 2/92 واحد استاندارد افۀزايش در مؤلفۀۀ دانۀش سياسۀي دانشۀجويان وجود خواهد داشت. همچنين يک واحد اسۀتاندارد افۀزايش در مهارت شهروندي جهاني 2/26 واحد اسۀتاندارد افۀزايش را در مؤلفۀ دانش سياسي دانشجويان به دنبال خواهد داشت. اطالعات مربوط به آزمون رگرسيون چنۀدمتغيري همزمۀان دربارۀ پيشبيني مؤلفۀ نگرش سياسۀي دانشۀجويان بۀر اسۀاس مهارتهاي زندگي اجتماعي آنان در جدول 2 نشان مۀيدهنۀد در مدل تحليل رگرسيون براي آزمون اين فرض 96/1 درصد از تغييرات نگرش سياسي دانشجويان با متغيرهۀاي توضۀيحي اين مدل تبيين ميشود P <2/26 2/961 = تعۀديلشۀده R 2 ( 68/16=)963 3( F(. همچنين بر اساس اطالعات جۀدول 9 تنهۀا مهۀۀارتهۀۀاي مشۀۀاركت و همرۀۀاري و تفرۀۀر انتقۀۀادي پيشبينيكنندۀ معنۀادار آمۀوزش سياسۀي دانشۀجويان هسۀتند. ضريش بتا مربوط به هر يک از ايۀن دو متغيۀر در مۀدل نشۀان ميدهد با يک واحد استاندارد افزايش در مهارت مشۀاركت و همرۀاري 2/63 واحۀد اسۀتاندارد افۀزايش در مؤلفۀۀ نگۀرش سياسي دانشجويان وجود خواهد داشت. همچنين يۀک واحۀد اسۀتاندارد افۀزايش در مهۀارت تفرۀر انتقۀادي 2/22 واحۀد استاندارد افزايش را در مؤلفۀ نگرش سياسۀي دانشۀجويان بۀه دنبال دارد. نتايج آزمون رگرسيون چندمتغيري همزمان دربارۀ پيشبيني مؤلفههاي مهارت سياسي دانشجويان بۀر اسۀاس مهۀارتهۀاي زندگي اجتماعي آنان نشان ميدهند در مدل تحليل رگرسۀيون بۀراي آزمۀون ايۀن فۀرض 16/1 درصۀد از تغييۀرات مهۀارت سياسي دانشجويان بۀا متغيرهۀاي توضۀيحي ايۀن مۀدل تبيۀين مۀيشۀود 963(=68/16 P <2/26 2/161 = تعۀديلشۀده R 2 ( 3( F(. همچنين بر اساس اطالعات جدول 9 تنهۀا مهۀارتهۀاي خودآگاهي تفرر انتقادي و شهروندي جهاني پيشبينيكننۀدۀ معنادار مهارت سياسي دانشجويان هستند. ضريش بتا مربوط به هر يک از اين متغيرها در مدل نشان مۀيدهۀد بۀا يۀک واحۀد استاندارد افزايش در مهارت خودآگاهي 2/66 واحد استاندارد افزايش در مؤلفۀ مهارت سياسۀي دانشۀجويان وجۀود خواهۀد داشت. همچنين يک واحد استاندارد افزايش در مهارت تفرۀر انتقادي 2/92 واحد اسۀتاندارد افۀزايش را در مؤلفۀۀ مهۀارت سياسي دانشجويان به دنبال دارد. همچنين بر اساس نتايج ايۀن جدول يک واحد اسۀتاندارد افۀزايش در مهۀارت شۀهروندي جهاني 2/63 واحۀد اسۀتاندارد افۀزايش را در مؤلفۀۀ مهۀارت سياسي دانشجويان در پي خواهد داشت. درنهايت اطالعات مربوط بۀه آزمۀون رگرسۀيون چنۀدمتغيري همزمان دربارۀ پيشبيني مؤلفۀ رفتار سياسي دانشجويان بر اسۀاس مهارتهاي زندگي اجتماعي آنان در جدول 2 نشان مۀيدهنۀد در مدل تحليل رگرسيون براي آزمۀون ايۀن فۀرض 26/6 درصۀد از تغييرات رفتار سياسي دانشجويان با متغيرهاي توضيحي اين مۀدل توجيه ميشوند 963(=68/16 P <2/26 2/266 = تعديلشده R 2 ( 3( F(. بۀر اسۀاس اطالعۀات جۀدول 9 تنهۀا مهۀارت خودآگۀاهي پيشبينيكنندۀ معنادار رفتار سياسي دانشجويان اسۀت. بتۀا مربۀوط به اين متغير در مدل نشان ميدهد با يک واحد استاندارد افۀزايش در مهارت خودآگاهي 2/21 واحۀد اسۀتاندارد افۀزايش در مؤلفۀۀ رفتار سياسي دانشجويان وجود خواهد داشت.
623 رابطۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي با مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان مطالعۀ موردي: دانشگاه شهيد باهنر كرمان جدول 2- خالصۀ مدلهاي رگرسيون چندمتغيري همزمان دربارۀ پيشبيني مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان بر اساس مهارتهاي زندگي اجتماعي آنان R 2 R 2 تعديلشده Sig. دوربين - واتسون SE 2/222 6/313 2/926 2/196 2/162 2/222 2/229 2/162 2/192 2/163 2/222 6/319 2/168 2/961 6 2/222 6/833 6 2/161 2/116 R F Reg. df مدل 2/313 68/16 3 : 6 آموزش سياسي 2/689 62/66 3 : 2 دانش سياسي 2/693 23/88 3 : 9 نگرش سياسي 2/636 66/31 3 : 1 مهارت سياسي 2/222 2/628 2/131 2/266 2/263 2/166 1/23 3 : 1 رفتار سياسي p<0/05 نتايج آمارۀ دوربين واتسون در هر يک از مدلهاي پنجگانۀ جدول 2 نشان مي دهنۀ د ميۀزا ن ايۀن آمۀاره بۀراي هۀر يۀک از مۀۀدلهۀۀاي رگرسۀۀيوني بۀۀين 6/1 تۀۀا 2/1 قۀۀرار دارد يعنۀۀي خودهمبستگي بين پسماندهاي رگرسيون )خطاهۀاي مۀدل يۀا باقيماندهها( وجود ندارد و مستقل از يرديگر هستند بنۀابراين با برقراربودن فرض استقالل خطاها استفاده از روش حۀداقل مربعات معمولي )OLS( براي برآورد رگرسيون خطۀي در هۀر يک از مدلهاي اين پژوهش توجيه ميشود. مالک آموزش سياسي )مدل 6( دانش سياسي )مدل ) 2 نگرش سياسي )مدل 9( مهارت سياسي )مدل 1( رفتار سياسي )مدل 1( p<0/05 جدول 3- پيشبينهاي معنادار در آزمون رگرسيون همزمان براي پيشبيني مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان بر اساس مهارتهاي زندگي اجتماعي آنان Sig. T Std. E. β پيشبين 2/22 9/13 2/23 2/26 تفرر انتقادي 2/26 2/16 2/26 2/61 شهروندي جهاني 2/22 2/33 2/66 2/92 تفرر انتقادي 2/22 2/26 2/23 2/26 شهروندي جهاني 2/21 2/21 2/23 2/63 مشاركت و همراري 2/29 2/66 2/23 2/22 تفرر انتقادي 2/21 2/26 2/28 2/66 خودآگاهي 2/22 9/93 2/23 2/92 تفرر انتقادي 2/22 2/23 2/23 2/63 شهروندي جهاني 2/21 2/28 2/62 2/21 خودآگاهي فرضيۀ ششم: جنسيت پيشبۀين معنۀاداري بۀراي آمۀوزش سياسي دانشجويان است. واردكردن متغير جنسۀيت در مۀدل رگرسۀيون چنۀدمتغيري همزمان دربارۀ پيشبيني مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان بر اساس مهارتهاي زندگي اجتماعي نشان داد جنسۀيت پيشبين معناداري براي آمۀوزش سياسۀي دانشۀجويان نيسۀت ) P=2/91 ( بنابراين فرضيۀ ششم رد ميشود يعنۀي دختۀر يۀا پسربودن دانشجويان متغير مناسبي بۀراي پۀيشبينۀي آمۀوزش سياسي دانشجويان نيست. خالصۀ مدل در جدول 1 ارائه شده است.
جامعهشناسي كاربردي سال بيست و هشتم شماره پياپي )68( شماره چهارم زمستان 6936 628 با اين حال نتايج جدول 1 نشان مۀيدهنۀد در ايۀن مۀدل مهارتهاي تصميمگيري تفرر انتقادي و شۀهروندي جهۀاني معنادار هستند. Sig. 2/29 2/22 2/26 مالک آموزش سياسي جدول 4- نتايج آزمون رگرسيون همزمان براي پيشبيني مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان بر اساس مهارتهاي زندگي اجتماعي آنان با واردکردن متغير جنسيت T Std. E. β پيشبين 2/28 2/28 2/66 تصميمگيري 9/63 2/23 2/21 تفرر انتقادي 2/26 2/61 شهروندي جهاني 2/91 2/39 2/26 2/26 جنسيت p<0/05 بحث و نتيجه پژوهش حاضر بر اين ايده استوار بود كه مهارتهۀاي زنۀدگي اجتماعي دانشجويان با مؤلفههاي آموزش سياسي دانشۀجويان رابطه دارند و اين مهارتهۀا پۀيشبينۀيكننۀدۀ مناسۀبي بۀراي آمۀوزش سياسۀي دانشۀجويان هسۀتند. آزمۀون فرضۀيههۀاي پژوهش نشاندهندۀ تفييد اين روابط در ميان جامعۀ پژوهشۀي مد نظر بود و سهم هر يک از مهارتهاي پيشبين نيز مشخص شد. نتايج نشان دادنۀد همۀۀ مهۀارتهۀاي زنۀدگي اجتمۀاعي دانشجويان رابطۀ مثبت معنادار و در حد متوسطي با هر يۀک از مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان دارند. بر اساس ايۀن همبستگي بين مؤلفۀ دانش سياسي با هر يۀک از مهۀارتهۀاي خودآگاهي ارتباطات انساني روابط ميانفردي تصميمگيۀري مشاركت و همراري تفرر انتقادي و شهروندي جهاني مثبت و در حد متوسۀط بۀرآورد شۀد و بيشۀترين همبسۀتگي را نيۀز مهارت شهروندي جهاني با دانش سياسي داشت. اين موضۀو نشان ميدهد بهبود و توجه به مهارتهاي شۀهروندي جهۀاني دانشجويان يعني مقولههايي مانند فهم و قدرشناسي از تعامۀل فرهنگي و اجتماعي تالش براي صلح كوشش براي شۀناخت و ارتقاي حقوق بشر قدرت برقراري ارتبۀاط بۀا مۀردم سۀاير جوامع و اهميتدادن و احترام به ارزشهاي زيربنۀايي قۀوانين بينالمللي رابطۀ معناداري با بهبود و گسترش دانۀش سياسۀي آنان دارند. در حوزۀ نگرش سياسي بيشترين همبستگي ميۀان مهارتهاي تصميمگيري و تفرر انتقادي با اين مؤلفه مشۀاهده شد بنابراين اينگونه نتيجهگيري ميشود كه بهبود و افۀزايش مقولههۀايي ماننۀد تصۀميمگيۀري فعاالنۀه بۀر مبنۀاي آگۀاهي تصميمگيري بر مبناي ارزيابي دقيق موقعيتها آمۀادگي بۀراي تغييۀر تصۀميمهۀا بۀراي انتخۀاس گزينۀۀ مناسۀش اسۀتفاده از معيارهۀاي مۀرتبط بۀراي انتخۀاس گزينۀۀ مناسۀش گۀردآوري اطالعات به هنگام تصميمگيري و بررسي دقيق منابع و عقايۀد و ارزيابي اعتبار آنها بررسي دقيق موقعيۀتهۀا بۀا پرسۀيدن مشاهدۀ موقعيتها از ديدگاههاي مختلف و ارزيۀابي داليۀل و شواهد آنها دقت در تفرر و داشتن ديۀد وسۀيع و دقيۀق بۀه مسائل تشخيص درسۀت از نادرسۀت و داشۀتن ذهنۀي بۀاز و متفررانه براي اظهارنظر دربارۀ مسائل نيز رابطۀۀ معنۀاداري بۀا بهبود نگرش سياسي دانشجويان دارند. بيشترين همبسۀتگي در حيطۀ مهارت سياسي نيز ميان مهارت تفرر انتقادي و مهۀارت سياسي ديده شۀد كۀه نشۀاندهنۀدۀ اهميۀت تقويۀت و ايجۀاد مهارتهاي تفرر انتقادي در دانشجويان بۀراي بهبۀود مهۀارت سياسۀۀي دانشۀۀجويان اسۀۀت. بۀۀر اسۀۀاس ايۀۀن مقولۀۀههۀۀاي زيرمجموعۀ تفرر انتقادي مانند بررسي موقعيتهۀا از ديۀدگاه متفاوت ارزيابي اعتبار ايدهها بهكۀارگيري معيارهۀاي درسۀت براي انتخاس گزينۀههۀا و غيۀره رابطۀۀ معنۀاداري بۀا مهۀارت
623 رابطۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي با مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان مطالعۀ موردي: دانشگاه شهيد باهنر كرمان سياسي مشاهده مۀيشۀود پيشۀنهاد مۀيشۀود در برنامۀههۀاي دانشگاه بهويژه برنامههاي درسي و فعاليۀتهۀاي اجتمۀاعي و فرهنگي دانشگاهي بر تقويت و افزايش اين مهۀارتهۀا تفكيۀد شود. در اين راستا توصيه ميشود مهارتهۀاي اتخۀاذ تصۀميم مناسش در موقعيتهاي چالشبرانگيز و همچنۀين شۀيوههۀاي ايجاد و گسترش نگۀرش و نگۀاه انتقۀادي بۀه موضۀوعات در كارگاهها يا برنامههاي رسمي دانشگاهي آموزش داده شوند. 9- باهمنگري در يافتهها نشان ميدهد مهۀارتهۀاي تفرۀر انتقادي شهروندي جهاني و خودآگاهي مهمتۀرين متغيرهۀاي پيشبين مؤلفههاي آموزش سياسي به شمار ميروند بنۀابراين بهبود اين مهارتها در قالۀش مهۀارتهۀاي زنۀدگي اجتمۀاعي دانشجويان و با برنامههاي درسي و فرابرنامهاي دانشگاه ماننۀد برنامههاي فرهنگي و اجتماعي يا برگزاري كارگاههاي ارتقۀاي مهارتهاي زنۀدگي اجتمۀاعي توصۀيه مۀيشۀود زمينۀههۀاي گسترش مؤلفۀههۀاي آمۀوزش سياسۀي دانشۀجويان و بۀروز و مصداق عملي آن يعني افزايش مشاركت سياسۀي و اجتمۀاعي دانشجويان را در پي داشته باشد. منابع امامجمعهزاده س. رهبرقاضي م. عيسينژاد ا. و مرنۀدي ز. اميري برمروهي )6936(.»بررسي رابطۀ ميان سۀرمايۀ اجتمۀاعي و مشۀاركت سياسۀي در بۀين دانشۀجويان دانشۀگاه اصفهان«پژوهشنامۀ علوم سياسۀي س 3 ش 1 ص 3-91.. )6988(.»آمۀوزش مهۀارتهۀاي زنۀدگي براي كۀاهش افسۀردگي«فصۀلنامۀ روانشناسۀان ايراني س 1 ش 22 ص 233-926. اميني م. صۀديق ارفعۀي ف. و قۀدمي م. )6988(.»بررسۀي اثربخشۀي برنامۀۀ درسۀي تربيۀت سياسۀي مقطۀع متوسطه از ديدگاه دبيران و دانشآموزان مطالعۀۀ موردي«96 ص.16-11 شهر كاشان«دانشور رفتۀار س 66 ش سياسي دانشۀجويان دارنۀد. دربۀارۀ مؤلفۀۀ رفتۀار سياسۀي نيۀز بيشترين همبستگي ميان اين مؤلفه با مهارتهاي تصميمگيري تفرر انتقادي و شهروندي جهاني ديده ميشود كه نشاندهنۀدۀ رابطۀ معنادار اين مهارتها با رفتار سياسي دانشجويان است. نتايج پژوهش دربارۀ متغيرهۀاي پۀيشبينۀيكننۀدۀ آمۀوزش سياسي دانشجويان و مؤلفۀههۀاي زيرمجموعۀۀ آن نيۀز نشۀان ميدهنۀد مهۀارتهۀاي تفرۀر انتقۀادي و شۀهروندي جهۀاني پيشبين مناسبي بۀراي آمۀوزش سياسۀي مهۀارتهۀاي تفرۀر انتقادي و شهروندي جهۀاني پۀيشبۀين خۀوبي بۀراي دانۀش سياسي مشاركت و همراري و تفرر انتقادي پيشبين مناسبي براي نگرش سياسي خودآگاهي تفرر انتقۀادي و شۀهروندي جهاني پۀيشبۀين مناسۀبي بۀراي مهۀارت سياسۀي و مهۀارت خودآگاهي نيز متغيۀر پۀيشبۀين خۀوبي بۀراي رفتۀار سياسۀي دانشجويان هستند. پيشنهادهاي پژوهش بر اساس نتايج حاصل از اين پژوهش پيشۀنهادهاي كۀاربردي زير ارائه ميشوند: 6- از آنجا كه بيشترين همبستگي ميان مهارت شۀهروندي جهاني با دانش سياسي و همچنين رفتۀار سياسۀي دانشۀجويان مشاهده ميشود توصۀيه مۀيشۀود بۀه مؤلفۀههۀاي مۀرتبط بۀا شهروندي جهاني در برنامههاي دانشگاهي توجه بيشتري شود. در اين ميان برنامۀ درسي مربۀوط بۀه حۀوزۀ علۀوم انسۀاني و اجتماعي زمينۀ مناسبي براي بررسي اين مهۀارت اسۀت. ايۀن برنامهها در راسۀتاي فهۀم و قدرشناسۀي از تعامۀل فرهنگۀي و اجتماعي تالش براي شناخت و ارتقاي حقۀوق بشۀر احتۀرام به ارزشهاي زيربنايي قوانين بينالمللي و كوشش براي صلح ميتوانند طراحي و اجرا شوند. 2- با توجه به اينره در حۀوزۀ نگۀرش سياسۀي بيشۀترين همبستگي بين مهارتهاي تصميمگيري و تفرر انتقادي با ايۀن مؤلفه و در حيطۀ مهارت سياسي و رفتار سياسي نيز بيشۀترين همبستگي ميان مهارت تفرر انتقادي و مهارت سياسي و رفتار
جامعهشناسي كاربردي سال بيست و هشتم شماره پياپي )68( شماره چهارم زمستان 6936 662 جارويس پ. )6932(. آموزش بزرگساالن و آموزش مۀداوم ترجمۀ سرمد غ.. تهران: سمت. بشۀيريه ح. )6982(. آمۀ وزش دانۀ ش سياسۀ ي )مبۀ اني علۀ م سياست نظري( تهران: نشر نگاه معاصر. بهرهمند ا. )6932(. بررسي رابطۀ آموزش تفرر با مهارتهۀاي زندگي دانشجويان كارشناسي دانشگاه شهيد باهنر كرمان پاياننامۀۀ كارشناسۀي ارشۀد چۀاپنشۀده دانشگاه شهيد باهنر كرمان. جهانگيري ج. و ابوترابي زارچي ف. )6936(.»بررسي تۀفثير سازمان ميزان استفاده از رسانههاي جمعي بر مؤلفۀههۀاي فرهنگ سياسۀي دانشۀجويان«پژوهشۀنامۀ علۀوم سياسي س 3 ش 1 ص..83-622 بهداشت جهاني. )6982(. برنامۀ آموزش مهۀارتهۀاي زندگي ترجمۀ محمۀدخاني پ. و قاسۀمآبۀادي رو تهران: انتشۀارات سۀازمان بهزيسۀتي كشۀور معاونت فرهنگي و پيشگيري. سۀۀهرابي ر. محمۀۀدي ا. و ارفعۀۀي ا. )6932(.»اثربخشۀۀي سيد امامي مهۀارتهۀاي زنۀدگي در سۀبکهۀاي مقابلۀهاي نوجوانان دختر«زن و مطالعات خانواده س 61 ش 69 ص 11-13.. و منتظري مقۀدم ر. )6936(.»نقۀش فرهنۀگ اعتمۀاد و عملرۀرد نهادهۀاي سياسۀي در ايجۀاد اعتمۀاد سياسۀي: بررسۀ ي پيمايشۀ ي دانشۀ جويان دانشگاههاي تهران«پژوهشنامۀ علوم سياسي س 3 ش 1 ص.683-261 شۀرفي م. )6932(. مهۀا تر مشهد: آستان قدس رضوي. هۀاي زنۀدگي در سۀيرۀ رضۀوي. لطيفيان م. و سيف د. )6986(.»بررسي تفثير خودآگۀاهي بۀر اختالفات روابط بين فۀردي دانشۀجويان«مجلۀۀ علوم اجتماعي و انسۀاني دانشۀگاه شۀيراز ش 9 ص 698-612. مزروقي ر. )6981(.»تربيت مدني از ديدگاه اسالم: رويرردي مصۀلينۀژاد به پرورش سياسي«فصلنامۀ تربيت اسۀالمي س 6 ش 6 ص.39-623. )6986(. فرهنۀگ سياسۀي در ايۀران. تهۀران: فرهنگ صبا. معينآبادي ح. و سلطاني ا. )6931(.»بررسي نقۀش دانشۀگاه در بهبود مؤلفههاي آموزش سياسۀي دانشۀجويان مطالعۀۀ مۀوردي: دانشۀگاه شۀهيد بۀاهنر كرمۀان«پژوهشنامۀ علۀوم سياسۀي دوره 62 س 66.31-63 ش ص 6 نۀۀوري قاسۀۀمآبۀۀادي ر. و محمۀۀدخاني پ. )6939(. برنامۀۀۀ آموزش مهۀارتهۀاي زنۀدگي تهۀران: انتشۀارات معاونۀۀت امۀۀور فرهنگۀۀي و پيشۀۀگيري سۀۀازمان بهزيستي كشور. Allen, R. Madison, D. Porter, L. Renwick, P. & Mayes, B. (1979) "Organizational Politics: Tactics and Characteristics of Its actors", California Management Review, 22: 77 83. Baradat, L.P. (2011) Political Ideologies: Their origins and impact, London: Pearson PLC. Boleman, C. (2004) "Parents' Perceptions of Life Skills Gained by Youth Participating in the 4-H Beef Project", Journal of Extension, 42(5) Retrieved from http://www.joe.org/joe/2004october/rb6.php Botvin, G.J. and Kantor. L.W. (2007) "Preventing Alcohol and Tobacco Use Through Life Skills Training", Journal of Alcohol Research & Health, 24 (4):8-25. Campbell, D.E. (2008) "Voice in the Classroom: How an Open Classroom Climate Fosters Political Engagement among Adolescents", Political Behavior, 30: 437-454. Cassel, C.A. and Lo, C.C. (1997) "Theories of Political Literacy", Political Behavior, 19(4): 317-335. Chang, C.L. (2014) "The Interaction of Political Behaviors in Information Systems Implementation Processes Structuration Theory", Computers in Human Behavior, 33: 79 91. Colby, A. (2008) The place of political learning in college, AAC&U, Spring/Summer. Crick, B. and Lister, I. (1974) "Political literacy: The centrality of the concept", In B. Crick and I. Lister (Eds.) Political Education and Political Literacy. London: Longman. Dow, J.K. (2009) "Gender Differences in Political
666 رابطۀ مهارتهاي زندگي اجتماعي با مؤلفههاي آموزش سياسي دانشجويان مطالعۀ موردي: دانشگاه شهيد باهنر كرمان Educational Development, 7(4): 243-250. Li, J. (2009) "Fostering Citizenship in China s Move from Elite to Mass Higher Education: An Analysis of Students Political Socialization and Civic Participation", International Journal of Educational Development, 29: 382 398. Lomas, B.P. (1999) Education for citizenship: Comparative lessons for Northern Ireland. Unpublished Dissertation, Queen s University of Belfast (United Kingdom). Loeser, D.M. Bailey, S.J. Benson, R.L. & Deen, M.Y. (2004) Measuring Impacts with Young Audiences: Adapting a Life-Skills Instrument for Use with Third- to Fifth-Grade Youth", Journal of Extension, 42(4), available at: http://www.joe.org/joe/2004august/rb1.shtml. Maas, C.D. Fleming, C.B. Herrenkohl, T.I. & Catalano, R.F. (2010) "Childhood Predictors of Teen Dating Violence Victimization", Violence and Victims, 25(2): 131-149. Manalo, E. Kusumi, T. Koyasu, M. Michita, Y. & Tanaka, Y. (2013) To What Extent Do Culture-Related Factors Influence University Students Critical Thinking Use?. Thinking Skills and Creativity, 10: 121 132. Markovik, M. (2010) "Political Attitude and Personality in a Democratic Society", The Western Balkans Policy Review, 1(1): 168-184. McAllister, C.P. Ellen, B.P. Perrewe, P.L. Ferris, G.R. & Hirsch, D.J. (2015) Checkmate: Using Political Skill To Recognize And Capitalize On Opportunities in the Game of Organizational Life, Business Horizons, 58:25-34. Mondak, J.J. (1999) "Reconsidering the Measurement of Political Knowledge", Political Analysis, 8(1): 57-82. Montgomery, H. (1983) "Decision rules and the research for a dominance structure: toward a process model for decision making", In H. Montgomery and O. Svenson (Eds.) Process and structure in human decision making, Chichester: Wiley. Orlikowski, W.J. (2000) "Using Technology and Constituting Structures: A Practice Lens for Studying Technology in Organizations", Organization Science, 11(4): 404 428. Oxfam, (2006) What is global citizenship? Available: http://www.oxfam.org.uk/education/globalcitizenship/ what-isglobal - citizenship. Predescu, M. and Darjan, I. (2008) Embedding Key- Competences in Adult Trainers Teaching Practices appropriate path to further specialization / professionalization, ASEM Knowledge: Distinguishing Characteristics- Based and Returns-Based Differences", Political Behavior, 31: 117-136. Ellen, B.P. Ferris, G.R. & Buckley, M.R. (2013) "Leader Political Support: Reconsidering Leader Political Behavior", The Leadership Quarterly, 24: 842 857. Ferris, G.R. Treadway, D.C. Perrewe, P.L. Brouer, R.L. Douglas, C. & Lux, S. (2007) "Political Skill in Organizations", Journal of Management, 33(3): 290 320. Fox, L. Dunlap, G. Hemmeter, M.L. Joseph, G.E. &. Strain, P.S. (2003) "The Teaching Pyramid: A Model for Supporting Social Competence and Preventing Challenging Behavior in Young Children", Young Children, 58 (4): 48 52. Fung, D. (2014) "Promoting Critical Thinking Through Effective Group Work: A Teaching Intervention for Hong Kong primary School Students", International Journal of Educational Research, 66: 45-62. Geboers, E. Geijsel, F. Admiraal, W. and Dam, G. (2013) "Review of the Effects of Citizenship Education", Educational Research Review, 9: 158 173. Ghazi Jarrar, A. (2012) "Global Citizenship Education in Jordanian Universities", Procedia - Social and Behavioral Sciences, 47: 1922 1926. Gutmann, A. (1989) Democratic education. New Jersey: Princeton University. Harriger, K. and McMillan, J. (2002) Citizenship deferred: political attitudes, experiences, entering expectations students at a liberal arts college. Prepared for delivery August 30, 2002 at the annual conference of the American Political Science Association. Presented at the annual meeting of the American Political Science Association. Hillygus, D. S. (2005) "The Missing Link: Exploring the Relationship between Higher Education and Political Engagement", Political Behavior, 27(1): 25-47. Hooghe, M.H. & Dassonneville, R. (2011) "The effects of Civic Education on Political Knowledge. A two Year Panel Survey Among Belgian Adolescents", Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 23: 321-339. Jenkins, H. (1985) A Research Tool for Measuring Perceptions of Clinical Decision Making, Journal of Professional Nursing, 1(4):221 229. Lee, S. (1997) "Political Education and Civil Education The British Perspective and the Hong Kong Perspective", International Journal of